Jak wytłumaczyć drastyczny spadek Gminy Łańcut w wielu rankingach gmin wiejskich z dobrych czołowych pozycji u progu kadencji do dalekich pozycji pod koniec obecnej kadencji?
Co zrobiono, albo inaczej – czego nie zrobiono, by uzyskać tak druzgocący wynik?
Agitacja wyborcza kontra eksperci
W okresie kampanii wyborczej obecnie rządzący mają bonus, bo mają dostęp do danych oraz do zasobów samorządu. Często mieszkańcom podawane są materiały agitacyjne, z których ma wynikać wspaniałe zarządzanie samorządu w okresie ich kadencji.
Dla rzetelnej oceny dokonań warto odłożyć na bok materiały agitacyjne i sięgnąć do niezależnych ekspertów, którzy na podstawie obiektywnych danych opracowują metodologię badań i w postaci rankingów udostępniają wyniki swoich porównań ogółowi społeczeństwa.
Złota Setka Gmin Podkarpacia – spadek Gminy Łańcut z w rankingu
12 grudnia 2023 roku ukazał się ranking „Złota Setka Gmin Podkarpacia”. Wyniki tego rankingu zostały opracowane na podstawie rzeczywistych danych statystycznych. Jest to rzetelne podsumowanie osiągnięć wszystkich 160 gmin województwa podkarpackiego za 2022 rok z podziałem na trzy grupy: 16 gmin miejskich, 36 gmin miejsko-wiejskich, 108. gmin wiejskich. Jest to także podsumowanie wydatków, a przez to i dokonań inwestycyjnych za ostatnie 5 lat.
W edycji 2023 Gmina Łańcut na 108 gmin wiejskich zajęła dalekie 88 miejsce. Jest to najgorszy wynik spośród wszystkich samorządów wiejskich powiatu Łańcuckiego.
Sama pozycja w rankingu nie określa czy jest to spadek czy wzrost pozycji. Aby na to pytanie odpowiedzieć należy porównać wyniki sprzed pięciu lat. Poniżej skan rankingu „Złota Setka Gmin Podkarpacia” z roku 2018.
W roku 2018 Gmina Łańcut była na czołowej 8 pozycji i był to najlepszy wynik spośród wszystkich samorządów wiejskich powiatu Łańcuckiego. W ciągu 5 lat nastąpił spadek z 8 na 88 pozycję.
Źródło: https://nowiny24.pl/zlota-setka-gmin-podkarpacia-nagrodzilismy-aktywne-samorzady-podkarpacia-zdjecia-wideo/ar/c3-18155619 (zaznaczenie własne)
Źródło: Gazeta Nowiny z dn. 11 października 2018 (zaznaczenie własne)
RANKINGI „WSPÓLNOTY” – PISMA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
„Wspólnota” – to uznane pismo ogólnopolskie poświęcone tematyce samorządu terytorialnego. Na stronie internetowej „Wspólnoty” zamieszczono ogólnodostępne rankingi.
Sukces kadencji 2018-2023
13 lutego 2024 ukazał się najnowszy ranking „Wspólnoty” – „Sukces kadencji 2018-2023”. Ranking oparty na najnowszych dostępnych danych, przede wszystkim pochodzących z GUS, ale także ze sprawozdań budżetowych samorządów, a także z kilku innych źródeł.
W podsumowaniu kadencji pozycja Gminy Łańcut w rankingu (na 1513 gmin wiejskich) spadła z 472 miejsca na koniec poprzedniej kadencji na dalekie 1142 na koniec obecnej kadencji.
Wyniki częściowe raportu dla Gminy Łańcut przedstawiają się następująco:
Kondycja finansowa – Ranking nadwyżka operacyjna 2020-2022
21 listopada 2023 ukazał się raport dotyczący kondycji finansowej samorządów, tj. nadwyżki operacyjnej samorządów. Wg autorów raportu „Wartość nadwyżki operacyjnej to jeden z najważniejszych wskaźników obrazujących sytuację finansową jednostki samorządowej. Decyduje o możliwościach rozwojowych, o tym, ile środków możemy przeznaczyć na nowe przedsięwzięcia po zaspokojeniu bieżących potrzeb wydatkowych.”
Gmina Łańcut w kadencji 2017-2019 zajmowała 583 pozycję. W kadencji 2020-2022 spadła na pozycję 1098.
Wydatki inwestycyjne samorządów 2020–2022
10 października 2023 r. ukazał się raport dotyczący wydatków inwestycyjnych samorządów w latach 2020-2022.
Wg autorów raportu „To najważniejsze coroczne zestawienie prezentujące aktywność inwestycyjną samorządów. A właśnie ona jest podstawą podejmowania przez mieszkańców decyzji wyborczych.”
Gmina Łańcut w kadencji 2017-2019 zajmowała 885 pozycję. W kadencji 2020-2022 spadła na pozycję 1105.
RANKING SAMORZĄDÓW RZECZPOSPOLITEJ
Z opisu rankingu można przeczytać, że Ranking Samorządów „Rzeczpospolitej” jest uznawany za jeden z najbardziej prestiżowych i wiarygodnych w Polsce. Od 19 lat niezależna kapituła, w skład której wchodzą przedstawiciele organizacji samorządowych, organizacji pozarządowych oraz przedstawiciele redakcji „Rzeczpospolitej” ocenia dokonania lokalnych władz w Polsce. Ranking pozwala wyłonić i pokazać te samorządy, które najlepiej dbają o zrównoważony rozwój.
Zgodnie z przyjętą przez kapitułę metodologią, ranking weryfikuje skuteczność działań władz samorządowych w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju wspólnoty lokalnej, ujmowanego w strategicznych kategoriach: trwałości ekonomicznej, trwałości środowiskowej, trwałości społecznej.
Gmina Łańcut w roku 2018 zajmowała 480 pozycję. W roku 2023 spadła na pozycję 1078.
Powyższe rankingi, w przeciwieństwie do materiałów agitacyjnych, oparte są na obiektywnych danych. Prezentują miejsce Gminy Łańcut na tle innych samorządów wiejskich.
Spadek pozycji Gminy Łańcut w tych rankingach jest bardzo duży, nie o kilka pozycji – często jest to spadek z pierwszej połowy rankingu do dalekich pozycji drugiej połowy rankingu.
Z powyższych rankingów wynika wyraźnie, że inne samorządy wiejskie, pomimo obiektywnych trudności (pandemia Covid, wojna na Ukrainie, zmiany w dochodach budżetowych i in.) znacznie lepiej sobie poradziły w obecnej kadencji i lepiej wykorzystały swoją szansę rozwoju.